اعتماد؛ مهم‌ترین پیش‌شرط مشارکت در احیای زاینده‌رود
تاریخ انتشار: ۲۸ دی ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۸۸۰۹۱۵
عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس مشارکت در احیای زاینده‌رود را ابزاری نیازمند پیش‌شرط دانست و گفت: مهم‌ترین پیش‌شرط مشارکت اعتماد است، در شرایطی که کشاورز به دولت، اصفهان به چهارمحال و یزد و دانشگاه به آنها اعتماد ندارد، هر چقدر میزگرد برگزار شود مشارکت رخ نمی‌دهد.
به گزارش خبرنگار ایمنا، حجت میان‌آبادی عصر امروز _ چهارشنبه بیست‌وهشتم دی‌ماه _ در اجلاس مدیریت منابع آب فلات مرکزی ایران با موضوع بررسی راهکارهاری همگرایی ذی‌نفعان استان‌های مختلف در حوضه زاینده‌رود، اظهار کرد: مسائل زاینده‌رود بسیار کلان و گسترده است و رویارویی با مناقشه در این حوضه آبریز نیازمند طرح سوالات اساسی برای نگاهی متفاوت به مسئله مشارکت در زاینده‌رود است و امیدوارم بتوانیم با رویکرد و مسیر جدیدتری فعالیت چند دهه اخیر در حوزه زاینده‌رود را تحلیل کنیم.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
وی مناقشات آبی را یکی از موضوعات مهم در حوزه هیدروپولوتیک دانست و افزود: این مناقشات از مقیاس محلی بین دو روستا تا مقیاس بین‌المللی را شامل می‌شود، زیرا بیش از ۴۰ درصد جمعیت کره زمین و ۶۰ درصد حوضه‌های آبریز فرامرزی به شمار می‌آید؛ ۳۱۰ حوضه بین‌المللی و هزار و ۶۰۰ دریاچه بین ۱۵۱ کشور مشترک است و بعضی از این منابع بین دو تا ۱۸ کشور به شکل مشترک استفاده می‌شوند.
عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس پایه و اساس هیدروپلیتیک را بر مشارکت، همکاری و مواجهه دانست و خاطرنشان کرد: بخش اعظمی از آفریقا با منابع آبریز مشترک پوشیده شده، اما تفاوت زاینده‌رود در این است که بین چهار تا پنج استان مشترک بوده و شبکه مسائل آن شامل آب سطحی، زیرزمینی، گرد و غبار و اقتصادی می‌شود در حالی که بعضی از حوضه‌های آبریز بین ۱۸ کشور مشترک است و با مسائل پیچیده‌تری مانند ماهی‌گیری، شیلات، برقابی و کشتیرانی دست و پنجه نرم می‌کند.
میان‌آبادی با تاکید بر اینکه مسئله زاینده‌رود خاص‌ترین موضوع حوضه آبریز در دنیا نیست، تصریح کرد: بسیاری از مناطق دنیا با مسائل بغرنجی روبه‌رو هستند که زاینده‌رود با وجود شرایط خاص و حاد آن، خاص‌ترین و تلخ‌ترین مسئله آبی به شمار نمی‌آید.
تغییر مسئله آب به بحران سیاسی اجتماعیوی از تغییر مسئله آب از یک مشکل طبیعی و تکنیکی به مشکل سیاسی و اجتماعی خبر داد و تاکید کرد: هنگامی که ذی‌مدخلان در بالادست از آب برای به دست آوردن قدرت استفاده می‌کنند و در پایین دست از قدرت برای به دست آوردن آب بهره می‌بند، باعث تغییر مسئله طبیعی به سیاسی اجتماعی می‌شود در حالی که در دنیا آبخوان‌های بین‌المللی مشترک فراوانی وجود دارد که به دلیل همکاری نکردن کشورهایی حتی در اروپا باعث ایجاد خسارت‌های سنگینی مانند جاری شدن سیل و مرگ شهروندان شده است.
عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس با اشاره به مناقشات جدی برخی کشورها درباره بهره‌برداری از رودخانه‌های مشترک فرامرزی، تاکید کرد: بعضی از کشورها توانسته‌اند در این زمینه موفق عمل کنند اما در برخی مناطق نه تنها موفق عمل نکردند بلکه یکدیگر را با موشک تهدید می‌کنند و بر این اساس می‌توان گفت که وضع زاینده‌رود نه به طور کامل خوب و نه سیاه است.
میان‌آبادی برای رویارویی با مسائل آبی چهار راهکار را قابل استفاده دانست و ادامه داد: به عنوان پزشکان آبی یک دسته از بیماری‌های حوضه‌های آبریز را می‌توان مانند سرماخوردگی با درمان کوتاه مدت به سرعت بهبود داد، دسته دوم بیماری‌های نیازمند جراحی هستند اما نوع سوم بیماری‌ها مثل سرطان بدخیم بوده و علاوه بر درمان‌های طولانی و پرهزینه به بیمار تضمین بهبودی داده نمی‌شود و نوع چهارم نیز بیماری‌های مزمنی مانند دیابت هستند که قابل درمان نیست و باید با آن مدارا کرد.
وی نخستین مرحله از مسائل آبی را فنی و تکنیکال اعلام کرد و گفت: در این مرحله می‌توان مشکلات را با رویکردهای تکنیکال و اکونومیک و در یک محیط عقلانی و منطقی حل کرد، در مرحله بعدی مسائل مدیریتی هستند که با راهکارهای قبلی حل نمی‌شوند و مرحله سوم نیز مشکلات از سطح مدیریت به اجتماعی مبتنی بر منافع تبدیل می‌شوند.
نقش هویت‌سازی زایندهرودمیانآبادی با اشاره به لزوم به کارگیری ابزار متفاوت از جمله دیپلماسی آب در مراحل گوناگون این مشکل، اظهار کرد: تفاوت زاینده‌رود با دیگر رودخانه‌های داخل کشور هویت‌سازی آن است همچون خلیج فارس که یک پهنه آبی هویتی به شمار می‌آید و ایران حاضر نیست در مناقشه با عربستان با دریافت مبلغی به اختلافات پایان دهد، جنس مسئله زاینده‌رود نیز با دیگر رودخانه‌های ایران یکسان نیست و به همان نسبت بیماری آن نیز متفاوت است.
عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس استفاده از ابزار مناسب برای درمان بیماری این حوضه آبریز را ضروری دانست و گفت: وقتی ابزار و دارویی متناسب با مسئله را انتخاب نکنیم مشابه پزشکی است که برای یک بیماری داروی نامناسب تجویز می‌کند، پرسشی که در اینجا مطرح است اینکه چرا می‌توانیم یک سازه سدی ۲۰۰ متری بسازیم اما با گذشته ۹ سال و صرف بیش از ۱۵ هزار میلیارد تومان هزینه و اختیارات مدیریتی نامحدود نتوانستیم تراز آبی دریاچه ارومیه را ۲۰ سانتی متر افزایش دهیم؟
وی در پاسخ گفت: سدسازی یک مسئله تکنیکال است، اما افزایش تراز دریاچه ارومیه یک مسئله منیجریال و سوشیال است؛ بنابراین دلیل موفق نبودن ستاد احیای دریاچه زاینده‌رود با همه امکانات و اعتباراتی که در اختیار داشت این بود که در نخستین گام رویارویی با مسئله دچار خطا شد و بیماری دریاچه را تکنیکال در نظر گرفت و درمان‌های فنی را در دستور کار قرار داد.
میان‌آبادی شناسایی جنس مسئله زاینده‌رود را برای استفاده از ابزار درست برای درمان آن ضروری دانست و اظهار کرد: هنگامی که از تعامل و مناقشه صحبت می‌کنیم پرسش اینجا است که آیا منابع آبی مشترک عامل مشارکت هستند یا مناقشه؛ بنابراین وقتی ساخت سرریز سد کرخه یک تخصص به شمار می‌آید، رویارویی با مناقشه و مشارکت نیز نیازمند برخورد تخصصی است.
مناقشه بر سر منابع آب در نبود شیوه‌های علمیمیانآبادی یکی از دلایل تبدیل منابع آبی به محل مناقشه را پذیرفته نشدن شیوه‌های علمی مواجهه با آنها دانست و گفت: پرسش مهم درباره زاینده‌رود این است که در این زمینه به دنبال چه مشارکتی هستیم و رابطه مناقشه و همکاری چیست؟ یک باور نادرست این است که فکر کمی کنیم مناقشه و همکاری با یکدیگر رابطه عکس دارند در حالی که این رابطه همزمان است یعنی ممکن است به دنبال مشارکت باشیم، اما مناقشه را تشدید کنیم.
وی تضاد، تعرض، تخاصم، تنش و دیگری را مسائل اصلی در حوضه‌های آبی اعلام کرد و افزود: باید مشخص کنیم که مناقشه بر سر زاینده‌رود بین اصفهان، چهارمحال، یزد و خوزستان در چه سطحی قرار دارد زیرا مدیریت ریسک بدون ارزیابی آن امکان‌پذیر نخواهد بود و تعیین سطح مناقشه از مرحله حاد، متوسط تا پایین نیازمند مطالعه علمی است.
عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس با تاکید بر لزوم شناسایی درست بیماری برای استفاد از ابزار درمانی درست از جمله مشارکت، اظهار کرد: مشارکت در کشور ما به نادرست به عنوان مشارکت مردم – دولت تعریف شده است در حالی که سطح‌بندی مشارکت سه مرحله دولت با دولت، دولت با مردم و مردم با مردم را شامل می‌شود که در ساز و کارهای نهادی اروپا مشارکت دولت با دولت برطرف شده و وارد فاز مشارکت مردم با دولت شده‌اند اما مسئله استان‌هایی مانند سیستان مشارکت دولت با دولت است.
وی با اشاره به تعریف نادرست مشارکت در حکمرانی گفت: دولتمردان زمانی از مشارکت صحبت می‌کنند که موضوع توزیع و تقسیم زیان در کار باشد اما هرگاه پای منافع به میان بیاید بساط مشارکت هم برچیده می‌شود و در موضوع زاینده‌رود نیز باید بدانیم مسئله مشارکت در چه سطحی گرفتار است.
اعتماد مهم‌ترین پیش‌شرط مشارکتمیانآبادی مشارکت را ابزاری نیازمند پیش‌شرط تعریف کرد و ادامه داد: نخستین و مهم‌ترین پیش‌شرط مشارکت نیز اعتماد است، در شرایطی که کشاورز به دولت، اصفهان به چهارمحال و یزد و دانشگاه به آنها اعتماد ندارند هر چقدر میزگرد برگزار شود مشارکت رخ نمی‌دهد زیرا پیش شرط مهم مشارکت اعتماد است.
وی یکی از گمشده‌های زاینده‌رود را اعتماد معرفی کرد و گفت: مسئله مدیریت منابع آب هنجاری و ارزش محور است، زیرا آب یک کالای صرفا اقتصادی نیست بلکه ارزش‌های امنیتی، محیط‌زیستی، اجتماعی، مذهبی، هویتی و اخلاقی دارد و مشکل زمانی به وجود می‌آید که هر یک از ذی‌مدخلان با توجه به منافع خود یک ارزش را دارای اولویت می‌داند و برای خود حق قائل می‌شوند.
وی از فراوانی ارزش‌ها و تضادها در مسائل آبی خبر داد و یادآور شد: تا زمانی که ارزش‌ها همگرا نشوند، مشارکت رخ نخواهد داد و هر نشستی ممکن است حال بیمار را بدتر کند زیرا دعوای ارزش‌هاست و موضوع بعدی شناخت مسئله است زیرا بدون مشخص شدن آن هر کس مسئله را از نگاه خود می بیند و برچسب حق به آن می‌زند.
عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس مشخص نبودن اهداف کلان را یکی از مشکلات اساسی در بسیاری از بخش‌ها دانست و گفت: در شرایطی که ساز و کارهای توسعه مشخص نیست تلاش می‌کنیم که در توسعه بخش کشاورزی مانند هلند، در صنایع و تکنولوژی اروپت، باراز آزاد اقتصادی چین، رفاه و شرایط محیط‌زیستی در سطح برترین کشورهای جهان باشیم در حالی که مشکل در سیاست‌گذاری باعث می‌شود تکلیف ما با خودمان مشخص نباشد.
وی موافقت‌نامه‌های رسمی بین دولت‌ها را راهکار موقت و کوتاه مدت برای همکاری آبی ارزیابی کرد و ادامه داد: سیستم‌های آبی متشکل از چهار اقلیم زیست طبیعی، اجتماعی و اقتصادی، سازمانی نهادی و حقوقی و زیست سیاسی و هیدروپولوتیکی است و هر طرح و مسئله و مطالبه‌ای که هر چهار زیرسیستم را با هم در نظر نگیرد، محکوم به شکست خواهد بود.
وی خاطرنشان کرد: در کشور ما از این چهار مورد تنها زیرسیستم طبیعی مورد توجه قرار گرفته و نام آنرا مدیریت آب گذاشته‌اند بر همین اساس مدیریت یکپارچه منابع آب را تغییر دادند که تغییر هویت زاینده رود به دو هویت اصفهانی و چهارمحالی را به دنبال داشت.
کد خبر 634831منبع: ایمنا
کلیدواژه: زاینده رود رودخانه زاینده رود خشکی زاینده رود حوضه آبریز زاینده رود حوضه زاینده رود احیای زاینده رود بازگشایی زاینده رود جاری با زاینده رود بحران آب شهر شهروند کلانشهر مدیریت شهری کلانشهرهای جهان حقوق شهروندی نشاط اجتماعی فرهنگ شهروندی توسعه پایدار حکمرانی خوب اداره ارزان شهر شهرداری شهر خلاق عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس زاینده رود دانست و گفت میان آبادی بیماری ها منابع آب ارزش ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.imna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایمنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۸۸۰۹۱۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
درگذشت مادر شهیدان محمدرضایی در شهر زاینده رود
به گزارش خبرگزاری صداوسیما، مرکز اصفهان؛ حاجیه خانم ماه بیگم کریمی مادر شهیدان والامقام علی مراد و علی محمدرضایی شب گذشته به دلیل کهولت سن و بیماری دارفانی را وداع گفت.
پیکر حاجیه خانم ماه بیگم کریمی امروز ساعت ۱۶:۳۰ تشییع و در گلزار شهدای بیستجان شهر زاینده رود به خاک سپرده می‌شود.
شهید علی محمد رضائی سی ام آذر سال ۱۳۶۱ در عملیات محرم و شهید علی مراد محمد رضایی ۲۱ اسفند ۱۳۶۳ در عملیات بدر به شهادت رسید.
خودکشی از رزیدنتها به پزشکان رسیده؛ چرا دکتر سمیرا آلسعیدی خودکشی کرد؟/ «خودکشی پزشکان بهمثابه یک انتحار اجتماعی است»